فساد مواد غذایی

با شناخت عوامل فساد و آلودگی مواد غذایی می توان شرایطی را مهیا کرد که بروز این عوامل را به حداقل رسانیم و بر کیفیت و نگهداری مواد غذایی بیشتر مانور دهیم.

مواد غذایی که به صورت مایع و جامد مورد استفاده قرار می گیرد با جذب شدن توسط روده ها به رشد و نمو اندام های بدن کمک می کند، بافت های از بین رفته را ترمیم و به فعل و انفعالات حیاتی کمک و تنظیم می کند و بعد از ایجاد حرارت و انرژی به صورت مواد ذخیره ای در بدن قابل مصرف می شود.

بنابراین جدا از مصرف مواد غذایی، سالم بودن و بهداشتی بودن غذا از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به این معنا که اگر مواد غذایی آلوده و فاسد وارد بدن شود نه تنها برای بدن مفید نیست، بلکه باعث مسمومیت ها، عفونت ها می شود و ضررهای جبران ناپذیری را سبب می شود.

در این مقاله قصد داریم شما را با موضوع عوامل فساد و آلودگی مواد غذایی آشنا کنیم و به توضیح کامل آن بپردازیم، پس تا پایان مقاله همراه ما باشید.

سلامت انسان تاثیر مستقیمی با مواد غذایی که مصرف می شود دارد، در صورت رعایت و اصول تغذیه مناسب و رسیدگی به مواد غذایی که مصرف می شود، می توان تا درصد قابل قبولی از سلامت جسمی خوبی برخوردار شد در غیر این صورت همان طور که در بالا ذکر شد، عفونت ها و مسمومیت هایی که جان انسان را تهدید می کند، به همراه خواهد داشت.

 

عوامل فساد و آلودگی مواد غذایی

با شناخت عوامل فساد و آلودگی مواد غذایی می توانیم تا حدی شرایطی را برای غیر فعال کردن عوامل فساد فراهم کنیم، در اینجا ما به چند نمونه از آن اشاره می کنیم:

  • باکتری ها

باکتری های یکی از عوامل فساد مواد غذایی محسوب می شود که به طرق مختلف موجود فساد مواد غذایی می شود: 1: وجود عواملی چون سل و بروسلوز در شیر، مواد غذایی را به صورت بیماری زا در می آورد 2: به صورت ترشح مواد سمی که بعد از ورود میکروب به داخل غذا، مسمومیت ایجاد می شود 3: و مورد آخر با تجزیه مواد غذایی، مواد را به صورت غیر قابل مصرف در می آورد.

  • حشرات و جوندگان

بعضی از حشرات برای تغذیه از مواد غذایی ابتدا با ترشح کردن دستگاه گوارش جهت ایجاد محلول و استفاده از آن برای مکیدن اقدام می کنند و در کنار مواد دفعی تولید مثل را هم نیز انجام می دهند.

تخم ها پس از مدتی به لارو و لارو به کرم های کوچکی برای تجزیه مواد غذایی تبدیل می شوند که خود یکی از عوامل فساد مواد غذایی محسوب می شود.

  • کپک ها

کپک با فراهم شدن شرایطی چون رطوبت، محیط های حاوی قند و اسیدی رشد و فعالیت دارند و در صورت نبودن شرایط اسپور ایجاد می کنند که در فضا پراکنده می شود و با فراهم شدن شرایط لازم سریع فعال می شوند و تجزیه مواد غذایی عوامل فساد و آلودگی مواد غذایی را فراهم می کنند.

  • آنزیم ها

آنزیم ها نیز در فساد مواد غذایی نقش دارند و آنزیم هایی که به صورت طبیعی در مواد غذایی وجود دارند، شرایطی برای فساد مواد غذایی فراهم می کنند.

  • انگل ها

گاهی وجود تخم انگل یا لارو انگل موجود در گوشت بز و گاو و سبزی غذا را فاسد و آلوده می کند.

  • رطوبت

رطوبت یکی از شرایط مطلوب برای فعالیت میکروب ها است که باید از آن آگاهی کامل داشت و نسبت به آن اقدام کرد.

  • گرما

گرما نیز همانند رطوبت عاملی برای فعالیت های میکروبی می باشد.

  • اکسیژن

امروزه تمامی مواد غذایی را به روشی بسته بندی می کنند که خالی از اکسیژن باشد چرا که اکسیژن یکی از عوامل سرعت بخشیدن فساد مواد غذایی محسوب می شود.

  • نور

نور در اکسیده شدن روغن و ویتامین های مواد غذایی است که اشعه ماوراء بنفش تاثیر زیادی در فساد دارد.

  • اضافه شدن و قرار گرفتن در برابر مواد خارجی

وجود هر نوع مواد خارجی، نگهداری مواد تصعید کننده در کنار مواد غذایی و وجود بقایای سموم دفع آفات نباتی سبب فساد مواد غذایی می شود.

 

به طور کلی مواد غذایی تمامی انسان ها و موجودات زنده از طبیعت نشات می گیرد بنابراین عوامل طبیعی در فساد و آلودگی مواد غذایی وجود دارند که از جمله آنها می توان به آلودگی اولیه گیاهان، آلودگی مواد غذایی توسط حیوانات و آلودگی های مواد غذایی به وسیله آب های آلوده و مواد دفعی اشاره کرد.

 

راهکار های جلوگیری فساد مواد غذایی

از این رو با ذکر تمامی موارد و عوامل فساد راهکارهایی انجام می گیرد تا از فساد و آلودگی مواد غذایی به صورت گسترده ای جلوگیری کرد، در اینجا ما به چند نمونه از راهکارها اشاره می کنیم:

1: استفاده از سرما با توجه به میزان نگهداری کوتاه مدت و طولانی مدت درجه آن را می توان تغییر داد و یکی از عوامل اصلی توقف فعالیت های بیولوژیکی و آنزیم های موجود در مواد  غذایی می شود.

2: با کنسرواسیون کردن مواد غذایی می توان از ورود هر گونه عوامل فساد و آلودگی جلوگیری کرد چرا که با این روش محتویات آن در حرارت 120 درجه سانتی گراد و تحت 5 اتمسفر فشار به مدت 20 دقیقه انجام گرفته و برای اطمینان کامل قبل از مصرف 20 دقیقه در آب جوش بهتر است جوشانده شود.

3: خشک کردن که یک روش قدیمی است و امروزه به روش صنعتی توسط دستگاه های خشک خانگی و صنعتی انجام می گیرد، با از بین بردن رطوبت موجود در مواد غذایی و حفظ رنگ و طعم و مزه، از فساد و آلودگی مواد غذایی در طولانی مدت جلوگیری می کند.

4: تغلیظ و افزایش فشار اسمزی باعث نگهداری مواد غذایی می شود و با نامساعد کردن فعالیت عوامل قارچی و باکتریایی می توان از این روش از مواد غذایی چون رب، دوشاب، مربا و … استفاده کرد.

5: استفاده از روش های دیگری چون استفاده از نمک، سرکه، دودی کردن، تخمیر، اشعه گرما، استفاده از مواد شیمیایی

 

بسته بندی مواد غذایی

 

بسته بندی مواد غذایی یک راهکار عالی برای جلوگیری از فساد مواد غذایی

برای جلوگیری از فساد مواد غذایی یا به تعویق انداختن آن، باید عواملی که سبب بروز آن می شود را حذف کرد. عواملی مانند رطوبت، آنزیم ها، اکسیژن، نور و … سبب فساد محصولات غذایی می شوند.

بسته بندی یکی از راهکارهای جلوگیری از فساد مواد غذایی است. با توجه به نوع محصول فرآیند های مختلفی بر روی آن انجام می شود و در نهایت روانه بازار می شود. پروسه بسته بندی تا رسیدن به دست مشتری نهایی زمان بر است و ممکن چندین ساعت تا چند ماه یا حتی سال طول بکشد.

مواد غذایی در مدل های مختلف بسته بندی می شوند و به همین دلیل تنوع دستگاه بسته بندی مواد غذایی بسیار بالاست.

  • بسته بندی در پاکت های سلفونی با تزریق گاز(دستگاه توزین، دستگاه حجمی، دستگاه ساشه)
  • بسته بندی محصولات بصورت وکیوم شده در پاکت یا ظرف (دستگاه بسته بندی وکیوم)
  • بسته بندی در ظروف مختلف پلاستیکی و شیشه ای (دستگاه سیل حرارتی و القایی)
  • کنسرو کردن

 

محصولات خشک شده

خشک کردن یکی از راه های افزایش ماندگاری

خشک کردن روشی است که از دیرباز استفاده می شده و از انواع میوه ها، سبزیجات، گوشت و … با این روش در طولانی مدت می توان استفاده کرد. همانطور که گفته شد، رطوبت یکی از عوامل فساد مواد غذایی است که با کاهش آن می توان زمان ماندگاری را افزایش داد.

امروزه با استفاده از دستگاه خشک کن که در مدل های مختلف ساخته می شود می توان رطوبت میوه، سبزیجات و گوشت را تا میزان مشخصی کاهش داد.

پس از خشک کردن با بسته بندی درست زمان ماندگاری محصولات، چندین برابر بیشتر خواهد شد. در صورت بسته بندی در پاکت های سلفونی یا ظروف پلاستیکی، با وکیوم کردن(خارج کردن هوا) و تزریق گاز(ازت، CO2 و …) ماندگاری محصولات خشک شده چندین برابر خواهد شد.

در این مقاله سعی کردیم به توضیح عوامل فساد و آلودگی مواد غذایی و راهکارهای جلوگیری از آن بپردازیم، شما تجربه استفاده از کدام راهکار برای نگهداری مواد غذایی خود داشته اید؟

خوشحال می شویم نظرات و پیشنهادات تان را با ما به اشتراک بگذارید.

 

0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها